Топырақты агрохимиялық зерттеу: мақсаты мен пайдасы
Жаңалықтар
2015 жылы «А. И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС топырақ пен өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын анықтау бойынша аналитикалық орталық құрылды. Бұл орталық агрономиялық зерттеулер жүйесіндегі маңызды буынға айналды, өйткені оның мамандары осы салада көп жылдық тәжірибесі бар. Орталықта жұмыс істейтін жоғары білікті сарапшылар топырақты талдауға қатысты әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін өз білімдері мен дағдыларын белсенді қолданады. Аналитикалық орталықтың басты артықшылықтарының бірі-заманауи жоғары дәлдіктегі жабдықтың болуы. Бұл жоғары сенімділікпен талдау жүргізуге ғана емес, сонымен қатар зерттеу ауқымын кеңейтуге мүмкіндік береді. Орталық мамандары ғылыми және коммерциялық зерттеулерді қоса алғанда, көптеген тапсырмаларды орындай алады.
Агрохимиялық зерттеу нәтижелері негізінде «А. И. Бараев атындағы АШҒӨО» ЖШС мамандары егжей-тегжейлі есеп жасайды, оған мыналар кіреді:
— Қоректік элементтерінің таралуы мен ластану деңгейі көрсетілген егістіктердің агрохимиялық картограммалары
— Тыңайтқыштарды қолдану бойынша ұсыныстар
— Топырақ қасиеттерін жақсарту жөніндегі іс-шаралар тізбесі (қажет болған жағдайда)
«А. И. Бараев атындағы АШҒӨО» ЖШС-де ғылыми зерттеулер үшін де, ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін де шаруашылықтардатанаптарға шығуды жүзеге асыратын топырақ үлгілерін іріктеумен айналысатын мамандандырылған топ бар. Бұл топ процестің жоғары дәлдігі мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін озық жабдықты пайдаланады. Атап айтқанда, ISUZU жол талғамайтын көлігі негізінде орнатылған Wintex 3000 автоматтандырылған сынама алу құралы қолданылады. Сынамаларды іріктеу процесі шекаралары алдын ала анықталған және геоақпараттық жүйеге (ГАЖ) енгізілген учаскелер бойынша жүзеге асырылады. Әрбір үлгі үшін дәл GPS координаттары жазылады, содан кейін іріктеу нүктелерін жер бедерінің картасына жоғары дәлдікпен түсіруге мүмкіндік береді.Бұл ақпарат топырақтағы қоректік заттардың таралуының егжей-тегжейлі картограммасын жасауға негіз болады. Сонымен қатар, іріктеу тобы GPS координаттарын бекітуді ғана емес, сонымен қатар іріктеу кезінде іріктеу тереңдігі мен метеорологиялық жағдайларды жазуды қамтитын қатаң хаттаманы ұстанады.
Топырақты агрохимиялық зерттеу топырақ құнарлылығын арттыру және ауыл шаруашылығы өндірісін оңтайландыру ісіндегі негізгі кезең болып табылады. Бұл зерттеу ауыл шаруашылығы мақсатындағы топырақтың жай-күйін жан-жақты бағалау, олардың агрохимиялық көрсеткіштерін және ластану деңгейін анықтау мақсатында жүргізіледі. Талдау нәтижелері топырақтың қасиеттерін жақсарту және ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыру бойынша ұтымды шараларды әзірлеуге қажетті сенімді ақпаратты береді, сонымен қатар топырақтың негізгі параметрлерін зерттеуге және ауыл шаруашылығы тәжірибесінде негізделген шешімдер қабылдау үшін құнды мәліметтер алуға мүмкіндік береді.
Негізгі агрохимиялық көрсеткіштер:
Жылжымалы фосфор — бұл өсімдіктерге қол жетімді және энергетикалық процестерде маңызды рөл атқаратын фосфордың бір түрі. Фосфор нуклеин қышқылдарының құрамына кіреді және ақуыздардың, майлардың және көмірсулардың синтезіне қатысады.
Ауыспалы калий — өсімдіктердің физикалық және химиялық қасиеттеріне және қоршаған ортаның қолайсыз факторларына төзімділігіне айтарлықтай әсер ететін калийдің жылжымалы түрі. Калий су балансын реттейді, фотосинтетикалық белсенділікті арттырады және өнім сапасын жақсартады.
Нитратты азот — өсімдіктер аминқышқылдары мен ақуыздарды синтездеу үшін пайдаланатын азоттың бір түрі. Нитрат азоты өсімдіктерге оңай қол жетімді және олардың өсуі мен дамуы үшін қажетті элементтердің бірі болып табылады.
pH (топырақтың қышқылдығы) топырақ ерітіндісінде сутегі иондарының, сондай-ақ топырақ сіңіру кешенінде сутегі мен алюминий алмасу иондарының болуын анықтайды. Қоректік заттардың болуы және топырақтағы микроорганизмдердің белсенділігі қышқылдыққа байланысты.
Топырақтың органикалық заттары–қарашірік, өсімдік және жануарлар қалдықтарын қамтитын биогенді органикалық заттардың кешені. Ол топырақ құнарлылығының, оның құрылымын, ылғал сыйымдылығын, ауа өткізгіштігін жақсартудың және өсімдіктерді қоректік заттармен қамтамасыз етудің негізі болып табылады.
Негізгі көрсеткіштерден басқа, топырақтың агрохимиялық талдауы топырақтың құнарлылығы мен дақылдардың өнімділігіне әсер ететін қосымша параметрлерді зерттеуді қамтуы мүмкін.
Агрохимиялық зерттеулердің нәтижелері танаптық кезең деректерімен бірге ауыл шаруашылығы саласында негізделген шешімдер қабылдау үшін қажет топырақ жағдайының толық және объективті бейнесін жасауға мүмкіндік береді.
Алынған ұсыныстар дақылдардың өсуі мен дамуы үшін оңтайлы жағдайларды сақтауға, өнімділікті арттыруға және ауыл шаруашылығы өндірісінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін топырақ құнарлылығын басқарудың кешенді жүйесін әзірлеу және енгізу үшін негіз болады.
Топырақты агрохимиялық зерттеуді үнемі жүргізу заманауи егіншіліктің ажырамас бөлігі болып табылады. Ол топырақтың жай-күйі туралы ғылыми негізделген ақпарат алуды қамтамасыз етеді және құнарлылықты арттырудың тиімді жүйесін әзірлеуге және іске асыруға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде ауыл шаруашылығын дамыту және еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін үлкен маңызға ие ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыруға, өнім сапасын жақсартуға және ресурстарды ұтымды пайдалануға ықпал етеді.
Топырақ және өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын анықтау жөніндегі аналитикалық орталық жетекшісінің м. а., топырақ-агрохимиялық зерттеулер зертханасының меңгерушісі, химия магистрі Н. Б. Зуева.