Жас ғалымдар жобаларды орындауда

2022 жылдың соңында С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті «Агроөнеркәсіптік кешенді тұрақты дамыту және ауыл шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі»басым бағыты бойынша университеттің және еншілес ұйымдардың жас ғалымдарының ғылыми-зерттеу жұмыстарын Ішкі гранттық қаржыландыруға конкурс жариялады. Қарау нәтижелері бойынша біздің орталықтың жас ғалымдарының 4 жобасы қаржыландыруға мақұлданды. Биыл ақпан айынан бастап олар өз жобаларын толық жүзеге асыра бастады. Біз нақты егіншілік зертханасының жетекші ғылыми қызметкері Жанзаков Бахтияр Жетписпаевичтің «Жасымық мысалында ауыл шаруашылығы дақылдарының сұрып үлгілерінің әлеуетін салыстырмалы зерттеу кезінде селекциялық процестің тиімділігін арттыру үшін қашықтықтан зондтауды — вегетациялық индекстерді пайдалану» тақырыбы бойынша осы жобалардың бірінің жетекшісінен осы кезеңнен бастап қазіргі уақытқа дейін қандай жұмыстарды атқарғанын айтып беруін сұрадық.Біріншіден, жас ғалым жобаны жазу және бағыттау жаңадан бастаған ғалым үшін қажет жақсы тәжірибе екенін атап өтеді. Жасымықты зерттеу дақылы ретінде таңдау бекер емес, өйткені докторлық диссертацияның тақырыбы жасымықпен, оның минералды қоректенуімен және тыңайтқышымен байланысты. Жасымықпен бұрын алынған тәжірибе алынатын нәтижені дұрыс түсіндіруге мүмкіндік береді. Алайда, Қазақстан ғылымы үшін сорт үлгілерін бағалаудың сынақтан өткізілетін әдістері жаңашылдыққа айналды, бұл селекциялық процесте қашықтықтан зондтауды — вегетациялық индекстерді пайдалану бойынша отандық және шетелдік авторлардың тақырыптық көздері бойынша мұқият жұмысты талап етті. Алғашқы жарты жыл ішінде жоба аясында «С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің Жаршысы» журналында «Жасымықтың „Viceroy“ сортының азот тыңайтқыштарын енгізуге жауап қайтаруы» тақырыбы бойынша мақала жарияланып, AGRIVITA, Journal of Agricultural Science журналының редакциясына «Assessment of structural components in the formation of productivity of different Lens culinaris varieties against the background of the use of mineral fertilizers» тақырыбы қарауға жіберілді. Практикалық жағына келетін болсақ, нақты егіншілік зертханасы тұрақты стационарды жүргізбейді, ал дәнді бұршақ дақылдарын өсіру зертханасы жасымық өсіру мәселелерімен айналысады. Сондықтан, осы жобаны орындау үшін зертхана олармен ынтымақтастықта жұмыс істейді . Осы зертхананың қызметкерлері жасымықтың селекциялық дақылдарына мультиспектрлі аэрофототүсірілім салады, NDVI нәтижелері селекциялық желіні дәстүрлі бағалау нәтижелерімен біріктіріледі.

Қазіргі уақытта 2023 жылдың 16 мамырында себу алдында топырақтың ылғалдану жағдайларын және қоректік заттармен қамтамасыз етілуін анықтау үшін әр 20 см сайын 1 м тереңдікке топырақ сынамаларын талдау жүргізілді. Жобаның міндеттеріне сәйкес 2023 жылдың 17 мамырында жасымық сорттарының үлгілері себілді. Егіс 130 дана тұқым/м² ұсақ және 100 дана тұқым/м² ірі тұқымды жасымық есебінен 5-6 см тереңдікке ССФК — 7 сепкішпен жүргізілді. Сондай-ақ, ағымдағы жылдың 02 маусымында пайда болған көшеттер бойынша алғашқы мультиспектрлік түсірілім жүргізілді.